Ga naar ontwerp
Ga naar omgeving
Ga naar bouwfase
Ga naar bestemmingsplan

Ontwerp

Hoe kan het dat het ziekenhuis zoveel kleiner gaat worden? Gaan we juist niet meer zorg consumeren doordat men ouder wordt?

Mensen worden gemiddeld ouder en het aantal ouderen neemt de komende jaren toe, dat is juist. Tegelijkertijd zien we dat de periode dat mensen in het ziekenhuis zijn opgenomen, de zogenaamde ligduur, steeds korter is geworden. Lag iemand 20 jaar geleden nog 14 dagen in het ziekenhuis voor een nieuwe heup, nu is dat nog maar 4 dagen. Er zijn al situaties waarin deze ingreep in dagbehandeling wordt uitgevoerd.
Door de komst van allerlei nieuwe technologische mogelijkheden hoeven patiënten minder vaak voor controle naar het ziekenhuis te komen. Op afstand kan het ziekenhuis een aantal medische gegevens van de patiënt ontvangen. Zo kan de cardioloog op afstand een hartritme of de bloeddruk controleren of kan de internist informatie over bloedsuikers uitlezen. Sommige consulten kunnen ook via een beeldverbinding via internet worden afgehandeld zodat de patiënt niet naar het ziekenhuis hoeft te komen. Ook zijn er ingrepen die door anderen dan medisch specialisten mogen worden uitgevoerd, bijvoorbeeld door huisartsen. Met de hierboven beschreven ontwikkelingen wordt het aantal patiënten dat naar het ziekenhuis komt kleiner en de mensen die in het ziekenhuis verblijven, verblijven er minder lang. Dat maakt dat er minder vierkante meters nodig zijn. Dit betreft met name het ziekenhuisdeel waar de planbare en minder complexe zorg wordt verleend.

Waarom wordt de vleugel van Westerlicht gesloopt?

Westerlicht staat al jaren leeg. Hoewel het aan de buitenzijde een karakteristiek gebouw is dat als mooi voorbeeld dient van de bouwstijl uit de jaren ’30 van de vorige eeuw voldoet de indeling van het gebouw bij lange na niet meer aan de eisen van de huidige tijd. Dit maakt dat het lastig is om een goede herbestemming voor het gebouw te vinden waarbij de kosten van het geschikt maken voor die herbestemming ook nog acceptabel zijn. Omdat Westerlicht een Rijksmonument is heeft het ziekenhuis een waardestelling uit laten voeren. Uit dat onderzoek is gebleken dat de monumentale waarde van het hoofdgebouw hoger is dan die van de zijvleugel. Het ziekenhuis wil het hoofdgebouw behouden en herbestemmen voor onderwijs- en kantoorfuncties. Door de zijgevel te slopen ontstaat er meer ruimte tussen het huidige ziekenhuisgebouw en Westerlicht. Die ruimte wordt ingezet voor de eerste fase van de vernieuwbouw van het ziekenhuis waardoor er minder bomen van het parkbos gekapt hoeven te worden.

Wanneer ligt er een eerste ontwerp?

Een ziekenhuisontwerp is een complexe opgave. De gehele ontwerpfase duurt dan ook 2 jaar. In de zomer van 2017 is gestart met de uitwerking van het programma van eisen. Uiteindelijk ligt het ontwerp in het tweede kwartaal van 2019 vast. In de tussenliggende periode zullen we op gezette tijden input vragen van in- en externe belanghebbenden.

Waarom werkt Noordwest met 2 architectenbureaus voor de ontwerpen van de eerste fase van de nieuwbouw en de renovatie van Westerlicht?

Architectenbureau Gortemaker Algra Feenstra uit Rotterdam maakt het ontwerp voor de eerste fase van de nieuwbouw. Het Amsterdamse architectenbureau DOK levert het ontwerp voor de renovatie-, restauratie- en verbouwwerkzaamheden die nodig zijn om Huize Westerlicht in oude glorie te herstellen. We werken met 2 bureaus, omdat het in beide gevallen om specialistisch ontwerpwerk gaat.

Zijn de plannen financierbaar?

De gefaseerde vernieuwbouw maakt dat de financieringslast gelijkmatiger is verdeeld over meerdere jaren. Dit maakt dat de plannen financierbaar zijn. Natuurlijk is dit - samen met de totale investeringsopgave van Noordwest - ook extern getoetst. In mei 2019 sloot Noordwest Ziekenhuisgroep de financieringsovereenkomst met de Europese Investeringsbank (EIB) en BNG Bank, met garantstelling door de gemeente Alkmaar voor een deel van de lening. Het investeringsprogramma betreft de verbouw van locatie Den Helder, de nieuwbouw eerste fase locatie Alkmaar, de bouw van een ondergrondse parkeergarage in Alkmaar, de renovatie van huize Westerlicht en de implementatie van het elektronisch patiëntendossier.

Omgeving

Waarom kan er niet meer groen van de Alkmaarder Hout worden gespaard?

Het ziekenhuis gaat vernieuwbouwen terwijl het ziekenhuis in bedrijf blijft. Er moet eerst meer bijgebouwd worden alvorens grote delen van het huidige gebouw kunnen worden gesloopt. De ruimte om op het bestaande terrein bij te bouwen is erg beperkt. Daar komt bij dat het nieuw te bouwen deel een logische en voor de patiëntenzorg veilige aansluiting moet hebben bij de bestaande bouw. Zowel nu als na de verdere uitvoering van de vernieuwbouw.
Bij het maken van de plannen is gekeken welke ziekenhuisfuncties dicht bij elkaar gesitueerd moeten worden. Zo moeten bijvoorbeeld de verloskamers dichtbij de operatiekamers liggen. Daarnaast moeten bijvoorbeeld verpleegafdelingen een bepaald minimum aantal patiënten kunnen huisvesten om het personeel daar verantwoord in te zetten voor het leveren van veilige zorg.
Bovenstaande leidt ertoe dat een bouwlaag een specifiek oppervlakte moet hebben. De combinatie van de beperkte vrije ruimte op het eigen terrein, de noodzaak om goede verbinding tussen de bouwdelen te realiseren en de minimale oppervlakte van bouwlagen maakt dat een heel beperkt deel van het nieuwe gebouw een gering stukje het parkbos insteekt.

Worden alle bomen gekapt binnen de 5100m2 die bij het ziekenhuisterrein wordt getrokken?

Nee, dat is niet het geval. Slechts een gedeelte van dit oppervlakte gaat bebouwd worden. Dit betekent ook dat een gedeelte van de aanwezige bomen kan worden behouden. Dit geldt overigens niet alleen voor dit gebied, maar ook voor de bomen die op dit moment aanwezig zijn op het huidige ziekenhuisterrein. In de verdere uitwerking wordt nauwgezet gekeken hoe de overgrote meerderheid van bomen (ouder dan 50 jaar) kunnen worden behouden en groen zo min mogelijk wordt verstoord. Dit gaat in overleg met de gemeente en de belangenorganisaties uit de omgeving.

Waarom moet het ambulanceverkeer via de Prinses Julianalaan worden ontsloten?

Voor een ambulance is het noodzakelijk altijd de snelste weg naar de ingang van de spoedeisende hulp te kunnen nemen (wettelijke plicht). De spoedeisende hulp wordt in de eerste bouwfase verplaatst op het terrein. Hierdoor is het noodzakelijk dat het ambulanceverkeer via een andere weg ontsluit. Daarnaast is het ongewenst het spoedverkeer te mengen met het overige verkeer dat het ziekenhuis bezoekt.

Waarom kan de spoedeisende hulp niet op een andere locatie op het terrein worden gesitueerd?

Om veilige zorg te kunnen garanderen is het noodzakelijk dat alle afdelingen die nauw betrokken zijn bij de acute zorg in de directe nabijheid van elkaar zijn gesitueerd. Denk hierbij aan de spoedeisende hulp, intensive care, verloskamers en het operatiekamercomplex. De voorgestelde locatie is de enige plek op het terrein waar deze functie past en op een goede manier aangesloten kan worden op het bestaande gebouw.

Kan het zijn dat Noordwest onder invloed van de brandweer een groter deel van het parkbos nodig heeft?

Brandveiligheid is – helemaal vanwege het feit dat het hier om patiëntenzorg gaat - één van de thema’s waar natuurlijk rekening mee is gehouden. Zo is rondom het gebouw een contour van 6 meter meegenomen, zodat veiligheidsdiensten overal bij kunnen komen. Ook de aparte toegangsweg voor nooddiensten is een belangrijk vereiste in deze. Voor beide zaken is het nu voorliggende bestemmingsplan toereikend. Brandweer en veiligheidsregio zijn een van de externe experts die meekijken bij de plannen. Zij hebben inmiddels aangegeven het huidige plan te ondersteunen.

Met welke beschermde dieren moeten jullie rekening houden?

Bij het bestemmingsplan zijn het aanvullend natuuronderzoek en het mitigatie- en compensatieplan toegevoegd. Daarin zijn alle aspecten van flora en fauna uitgebreid beschreven. Hierin staat beschreven dat we:

maatregelen moeten nemen vanwege aanwezigheid van vleermuizen in het plangebied (inclusief Westerlicht). Denk aan beperken van lichtverstoring. Ook is er in 1 boom een verblijfsplaats van een beschermde vleermuis aangetroffen. Als deze boom gekapt moet worden dan hebben wij hiervoor een ontheffing van de Wet natuurbescherming nodig

maatregelen moeten nemen om tijdens het broedseizoen eventueel in gebruik zijnde vogelnesten te beschermen. Er zijn in het zoekgebied geen nesten aangetroffen die jaarrond bescherming genieten

maatregelen mogen nemen om voorafgaand aan het broedseizoen het werkgebied (inclusief verstoringszone) ongeschikt te maken voor vogels om te gaan broeden

Bouwfase

Wanneer start de verbouwing en wanneer is het ziekenhuis uiteindelijk klaar?

De vernieuwbouw zal in een aantal fases plaatsvinden. Onder het kopje planning vindt u de planning. In overleg met de aannemers van de nieuwbouw, wordt de definitieve planning vastgesteld.

Met welke parkeer- en bouwoverlast moeten we rekening houden?

We zijn niet in de gelegenheid de deuren van het ziekenhuis te sluiten tijdens dit nieuwbouwtraject. Enig overlast is dan ook onvermijdelijk. We gaan ons best doen dit echter tot een minimum te beperken. Hierbij zoeken we de nauwe afstemming met de gemeente Alkmaar en de buurtbewoners. Het lijkt goed mogelijk om te starten met de sloop van een beperkt deel van het huidige ziekenhuis om op die plek vervolgens de eerste fase van de nieuwbouw te realiseren. De overlast binnen het gebouw kan op deze manier beperkt blijven.
Tijdens de nieuwbouw vervalt een aantal parkeerplaatsen, omdat die als bouwplaats worden ingericht. Prioriteit is om een goed alternatief te realiseren voor patiënten, bezoekers en medewerkers in de avond- en nachtdienst. In overleg met de gemeente Alkmaar is een tijdelijke parkeeroplossing overeengekomen. U kunt hier meer over lezen onder het kopje parkeren.
Tijdens de eerste bouwfase wordt een ondergrondse parkeergarage aangelegd. Deze moet plaats bieden aan ongeveer 200 auto’s. De keuze voor een ondergrondse parkeergarage verkort de periode van parkeeroverlast tijdens de bouw.

Bestemmingsplan

Waarom is er een vaststellingsovereenkomst getekend met de gemeente Alkmaar?

Noordwest wilde helder hebben wat de kaders zijn die de gemeente Alkmaar het ziekenhuis meegeeft bij het ontwikkelen van vernieuwbouw op de locatie Alkmaar. Wanneer die kaders te krap zijn kan het ziekenhuis niet op de huidige locatie blijven en is het maken van plannen verspilde moeite. Over de maximale kaders is in 2016 overeenstemming bereikt waarbij de afspraken zijn vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. Binnen die maximale kaders werkt het ziekenhuis in overleg met de gemeente haar plannen verder uit. Daarbij is het streven om juist niet de maximale ruimte op te zoeken.

Is het niet handiger om te wachten met het bestemmingsplan tot het ontwerp van het ziekenhuis er is?

Er liepen 2 trajecten gelijktijdig: de uitwerking van de vernieuwbouwplannen én de bestemmingsplanprocedure. Dat is een bewuste keuze vanwege de factor tijd en het feit dat we bij de planvorming natuurlijk ook rekening moeten houden met de kwetsbare omgeving waarin het ziekenhuis zich bevindt. Hiervoor is het bestemmingsplan en de hierin gestelde kaders randvoorwaardelijk. Oftewel, deze zijn nodig om de plannen nader uit te kunnen werken.

Wat vindt u van de opmerking ten tijde van de bestemmingsplanprocedure dat uw plannen onvoldoende concreet zijn?

De suggestie dat de plannen niet meer zijn dan slechts een schets doet geen recht aan de situatie. Er ligt een gedegen onderbouwing van verschillende ziekenhuisexperts. Hierin is uiteengezet welke ziekenhuisfuncties dicht bij elkaar moeten worden gesitueerd en hoe groot deze ziekenhuisfuncties moeten zijn om de gezondheidszorg voor de regio te kunnen blijven garanderen, voor nu en in de toekomst. Dit heeft als belangrijke input gediend voor de bestemmingsplanprocedure.

Wat als een Raad van State-procedure wordt gestart?

De plannen voor de vernieuwbouw van de Noordwest Ziekenhuisgroep in Alkmaar zijn met grote zorgvuldigheid ontwikkeld. Wij zijn van mening dat de uitwerking zoals die er nu ligt, recht doet aan alle belangen. Een ziekenhuis dat verantwoordelijkheid draagt voor kwetsbare patiënten vernieuwbouwen in een kwetsbare omgeving als de Alkmaarderhout.

Er wordt in de berichtgeving gesproken over het toepassen van rijkscoördinatie regeling (crisis en herstel wet). Waarom? Dit lijkt vrij ongebruikelijk bij deze procedures.

De bouw van een ziekenhuis is een project van maatschappelijke betekenis en valt direct onder de Crisis- en herstelwet. Bij het ter inzage leggen van het ontwerpbestemmingsplan is hiervan kennisgegeven.

Waarom is het alternatieve plan van de klankbordgroep niet verder opgepakt/uitgewerkt?

Dit had te maken met het moment waarop dit plan werd gepresenteerd. Tijdens de voorbereiding van het ontwerpbestemmingsplan had de klankbordgroep het alternatieve plan nog niet ingebracht. De klankbordgroep is toegezegd dat het alternatieve plan alsnog wordt opgenomen in het afwegingskader van het ziekenhuis. Dit afwegingskader is inmiddels gepresenteerd aan de klankbordgroep en opgenomen in de stukken van het bestemmingsplan. Hierin valt te lezen dat de enige mogelijkheid het vernieuwbouwplan is, zoals dit nu voorligt. Als we een mogelijkheid hadden gezien om uit de Alkmaarderhout te blijven, hadden we dat natuurlijk gedaan.

Noordwest heeft in de klankbordgroep een 0-bomenvariant beloofd. Waarom is deze niet gekomen?

Wij zijn altijd op zoek geweest naar zo min mogelijk gebruik van het bestaande groen. Dat is waar deze belofte op is gestoeld. Een 0-bomenvariant zoals vertegenwoordigers in de klankbordgroep bedoelen, is helaas niet mogelijk. Als we een mogelijkheid hadden gezien om uit de Alkmaarderhout te blijven, hadden we dat natuurlijk gedaan.

Hoe kijkt u terug op het functioneren van de klankbordgroep?

In onze beleving heeft de gemeente een klankbordgroep geformeerd om in het proces rondom de wijziging van het bestemmingsplan een goede afweging te kunnen maken in de belangen die er spelen – en dat zijn er veel, en ook hele verschillende – en te zoeken naar oplossingen die voor zoveel mogelijk partijen voordelig zijn. Dat zoeken naar compromissen is lastig geweest, maar wij zijn van mening dat het uiteindelijke plan recht doet aan de verschillende belangen die er spelen. Feit blijft wel dat we genoodzaakt zijn een stukje van de Alkmaarderhout te gebruiken voor de nieuwbouw. Als we een mogelijkheid hadden gezien om uit de Alkmaarderhout te blijven, hadden we dat natuurlijk gedaan.

Noordwest bouwt

Lees alles over onze nieuw- en verbouw