Studie toont aan: operatie gebroken heup niet altijd winst voor zeer kwetsbare oudere

Het opereren van een gebroken heup bij zeer kwetsbare ouderen die in een verpleeghuis wonen is niet altijd van toegevoegde waarde. Dat blijkt uit de FRAIL-HIP studie die werd verricht in 25 ziekenhuizen, onder leiding van een projectgroep bestaande uit Noordwest Ziekenhuisgroep, het Erasmus MC, Amsterdam UMC, Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis, Leids Universitair Medisch Centrum, Isala Klinieken Zwolle en het Dijklander Ziekenhuis Hoorn. 

Grote kans op complicaties in herstelperiode
In de landelijke FRAIL-HIP studie werden zeer kwetsbare ouderen en hun naasten gevraagd om samen met behandelaars te beslissen over de wensen rondom de behandeling van de heupfractuur. Een heupfractuur gaat bij deze specifieke patiëntengroep vaak gepaard met versneld overlijden. Complicaties rondom de herstelperiode komen veel voor. Dat leidt tot een belastende revalidatie die lang niet altijd succesvol is. Daarom werd in deze multidisciplinair opgezette studie nadrukkelijk ook het niet opereren als optie besproken met de patiënt en hun naasten. Na een weloverwogen beslissing, afgestemd op de wensen van de individuele patiënt, werden de patiënten 6 maanden, of tot aan het overlijden, gevolgd. Er werd gekeken naar de kwaliteit van leven, pijn, zelfstandigheid, pijnstillergebruik, het overlijden, tevredenheid met gekozen behandeling en kwaliteit van het eventuele overlijdensproces. 

Korter leven met zelfde kwaliteit
In totaal deden 172 patiënten mee aan de studie, waarvan 88 er na het overleg voor kozen om niet geopereerd te worden. Dat leidde niet tot een slechtere kwaliteit van leven dan in de groep die wél geopereerd wilde worden. In de geopereerde groep was vaak sprake van verlies van mobiliteit en zelfstandigheid ten opzichte van de situatie voor de heupfractuur. Bovendien kreeg 81% een of meer complicaties. De meest voorkomende complicaties waren acute verwardheid, doorligwonden en infecties zoals longontsteking. Zoals verwacht overleden veel patiënten korte tijd na de val en heupfractuur, ongeacht de behandeling. De tevredenheid met de gekozen behandeling was voor beide behandelingen hoog en de kwaliteit van het stervensproces werd zowel bij geopereerde als niet geopereerde patiënten als humaan ervaren door de naasten.

Opereren of niet?
De studie laat zien dat niet opereren van een gebroken heup in een selecte groep zeer kwetsbare patiënten een goede keuze kan zijn. Het verkennen van wensen met patiënt en mantelzorgers is essentieel om samen tot de juiste behandeling te komen. Pieter Joosse, chirurg bij Noordwest en hoofdonderzoeker van de FRAIL-HIP studie: ‘Het onderzoek toont vooral aan hoe kwetsbaar deze patiënten zijn en wat het beloop is wanneer wordt afgezien van een operatie en gekozen wordt voor een palliatief beleid. Er wordt dan meer gericht op kwaliteit van leven en comfort rond de laatste levensfase en niet op verlenging van het leven.’